Motiverende gespreksvoering voor thuis

Wanneer je een verandering bij iemand wil bewerkstelligen, kan je argumenten aandragen en de ander proberen te overtuigen. Dit werkt vaak niet goed. De intrinsieke motivatie voor verandering ontbreekt bij de ander en hierdoor vervalt hij steeds in het gedrag dat ongewenst is. Ongewenst omdat dit schadelijk is voor zijn of haar gezondheid bijvoorbeeld. Het lastige van motiverende gespreksvoering in de privésfeer is de emotionele betrokkenheid van jouzelf. Hierdoor is neutraliteit lastig en loop je de kans dat je te veel gaat sturen en richting gaat geven. Wanneer je dit doet, werkt motiverende gespreksvoering niet.

• Ontstaan motiverende gespreksvoering
• Ambivalentie
• Verandertaal
• Motiverend gesprek aangaan
• Zelfvertrouwen
• Terugval
• Oplossingsgericht coachen
• Gezinssituaties

Ontstaan motiverende gespreksvoering

Motiverende gespreksvoering is niet door een aantal wetenschappers op een zolderkamertje bedacht, maar is ontstaan uit de praktijk. William Miller en Stephen Rollick ontwikkelden deze methode begin jaren tachtig. Ze zochten een manier om cliënten in de verslavingszorg te motiveren voor verandering. Hierover hebben ze een boek geschreven, nl. 'Motiverende gespreksvoering: mensen helpen veranderen'. In 2014 is de derde editie van dit boek uitgekomen onder ISBN-nummer 9789075569704.

Ambivalentie

Bij motiverende gespreksvoering sta je vooral stil bij de ambivalentie. De ander weet wel dat er iets moet veranderen, maar is er nog niet klaar voor. Hij of zij kan zich niet zetten tot verandering, omdat de intrinsieke motivatie (motivatie van binnenuit) ontbreekt. Er is sprake van tegenstrijdige gevoelens. “Ik wil wel, maar…”. “Ik kan dit wel, maar…”. Door deze ambivalentie die zich uit in bezwaartaal gebeurt er niets. Mensen staan stil en verandering wordt belemmerd. Veel mensen zijn zichzelf niet volledig bewust van hun innerlijk conflict. Erover praten zorgt voor bewustwording. Bovendien is twijfel en aarzeling bij verandering normaal. Verandering betekent iets loslaten en ook wanneer dat iets een slechte gewoonte is, levert dit een innerlijk conflict op.

Verandertaal

Wanneer de ander verandertaal uit, laat hij zien dat hij nadenkt over andere mogelijkheden en toegroeit naar verandering. Voordelen van verandering worden op dit moment ingezien en nadelen van de huidige situatie worden geuit. Er ontstaat hierna een wens om de situatie te veranderen en er zijn gedachten over de mogelijkheid van verandering. In het begin zijn verandertaal en bezwaartaal vaak naast elkaar aanwezig. Veranderen is ook moeilijk. Je weet hoe de situatie nu is en hoe je daar mee om moet gaan. Dit geeft een veilig gevoel. Verandering zorgt voor onverwachte en onvoorspelbare elementen en hierdoor ook voor een onveilig gevoel. Om verandertaal uit te lokken moeten mensen zich bewust worden van de nadelen van de huidige situatie en van de voordelen van verandering. Deze nadelen en voordelen moeten ze zelf benoemen om de intrinsieke motivatie te activeren.

Motiverend gesprek aangaan

Wanneer je iemand wil motiveren zal je eerst moeten onderzoeken in hoeverre deze persoon openstaat voor verandering. Dat doe je door het stellen van open vragen. Wat wenst en verlangt iemand? Waarom wenst of verlangt deze persoon dit? Geef de ander hierin de ruimte. Probeer niet te sturen, maar laat hem zelf oplossingen bedenken. Je kan wel ideeën aandragen, wanneer de ander hier zelf niet op komt. Er moet sprake zijn van oprecht contact met en compassie voor de ander, zodat de ander op zoek kan gaan naar zijn eigen doelen en waarden. Het lastige hierin is neutraal blijven, geen discussie aan te gaan en niet te versnellen. Geef de ander de tijd om te reflecteren en zijn verlangens en wensen te internaliseren. Belangrijk hierin is dat je naast iemand gaat staan. Je wil samenwerken, geen strijd of discussie.

Zelfvertrouwen

Voor verandering is zelfvertrouwen nodig, vertrouwen in eigen capaciteiten. Door je in gesprekken te richten op hetgeen goed gaat, ondersteun je dit zelfvertrouwen. Dus focus niet op hetgeen niet lukt, maar juist op wat wel goed is gegaan. Verwachten dat alles vlekkeloos verloopt is niet realistisch. Wanneer het zelfvertrouwen groter wordt, raakt iemand ook zelf meer overtuigd van het feit dat hij in staat is om te veranderen. Pas wanneer iemand overtuigd is van het belang van verandering en voldoende zelfvertrouwen heeft, is iemand in staat een plan tot gedragsverandering te maken en pas daarna kan overgegaan worden tot actie.

Terugval

Verandering is moeilijk en vrijwel iedereen die wil veranderen krijgt een keer te maken met een terugval. Blijf in dit geval motiveren, door positief te blijven en te focussen op wat wel goed gaat. Wanneer de terugval leidt tot motivatieverlies, is het een goed idee om nog een keer het gesprek aan te gaan over het waarom van de beslissing. Waarom wou je dit? Waarom ben je hiermee begonnen? Betrokkenheid en emotionele steun is hierbij belangrijk.

Oplossingsgericht coachen

Na de motiverende gespreksvoering is iemand pas klaar voor oplossingsgericht coachen. Zolang er nog sprake is van ambivalente gevoelens heeft oplossingsgericht coachen geen zin. De intrinsieke motivatie om het proces te volbrengen is dan (nog) onvoldoende aanwezig. Te snel tot actie willen overgaan is een belangrijke valkuil in dit proces.

Gezinssituaties

Je kan motiverende gespreksvoering inzetten voor allerlei doeleinden zoals je partner proberen te bewegen tot een gezondere levensstijl of je pubers stimuleren tot het maken van de juiste keuzes. Bedenk wel dat de keuzes en de oplossingen van partner of kinderen misschien niet die zijn die jijzelf gekozen zou hebben. Daar moet je je wel bij neer kunnen leggen, wanneer je wilt voorkomen dat je teveel gaat sturen. Teveel sturing zorgt ervoor dat de motiverende gespreksvoering mislukt. Open vragen zetten aan het denken en nodigen uit tot een gesprek en tot zelfreflectie. Dit is een proces wat tijd kost en deze tijd moet je er ook voor inruimen.