Waarnemen: beïnvloedende omstandigheden

Wanneer we onze omgeving gaan waarnemen zal dit beïnvloed worden door verschillende factoren. Welke zijn deze en waarom zijn we er zo gevoelig voor?

Fysieke gesteldheid

Wanneer we volledig fit en gezond zijn zal dit onze waarneming juister en vollediger maken dan wanneer we fysiek niet honderd procent top zijn. Denk aan iemand die niet goed geslapen heeft, een persoon die een kater heeft, iemand die zich een beetje ziek voelt.

Sociaal psychologische factoren

In onze waarneming laten we ons vaak beïnvloeden door andere mensen, omdat we van hen weten dat ze een kenner of expert zijn in iets. Stel dat je in het gezelschap van een gediplomeerde kok gaat eten en die geeft kritiek op het gerecht. Op dat moment vond jij het eten misschien erg lekker, maar doordat de kok daar een andere mening over heeft, ga je plotseling het voorgeschotelde gerecht ook helemaal anders waarnemen.

Individueel psychologische factoren

Omdat we vaak enkel alleen op onze persoonlijke waarneming afgaan zijn onze eigen individuele psychologische factoren het sterkst aanwezig die onze waarneming zullen beïnvloeden.

Persoonlijke ervaringen
Wat we vroeger ervaren hebben zorgt ervoor dat we dit automatisch gaan meenemen in de manier hoe we de wereld waarnemen. Stel dat je iemand kent die een handicap heeft. Dan zul je op een totaal andere manier naar gehandicapte personen kijken dan iemand die daar nog nooit mee in aanraking is geweest. Dit hangt nauw samen met gewoonte: iets wat we gewoon zijn te zien beïnvloed sowieso onze denkwijze en type waarneming van iets. Echter zorgt dit er in vele gevallen ook voor dat we onderdelen die samen een geheel lijken te vormen, te snel ook als een geheel zullen zien.

Omdat iemand weet wat een cirkel is, zal die persoon over deze afbeelding zeggen dat het een cirkel is, maar eigenlijk is dit wiskundig gezien geen correcte cirkel, toch zullen we omdat het er op lijkt geneigd zijn om dit als een (gekend) geheel te zien.

Verwachtingen

Als je iemand van je werk zou tegenkomen op de bus naar huis, dan zal je die persoon in eerste instantie minder snel herkennen dan op je werk, omdat je gewoon op dat moment niet verwacht dat je hem/haar zou tegenkomen op de bus.

Persoonlijke motivatie

Zaken die je interesseren en waarmee je bezig bent in het leven zullen je sneller opvallen. In letterlijke zin wilt dit zeggen dat 'je gemotiveerd moet zijn om dingen te willen zien'. Als je zelf zwanger bent bijvoorbeeld ga je veel sneller een andere zwangere vrouw opmerken en als je een grote fan bent van een voetbalster zoals Zinedine Zidane, zal je veel sneller oog hebben voor een reclame-affiche met daarop Zinedine Zidane die bijvoorbeeld ophangt aan een gebouw dan wanneer je daar geen interesse voor hebt.

Kortom, onze eigen persoonlijke waarneming zit vol subjectieve en selectieve componenten. Deze elementen zorgen er voor dat iedere persoon een eigen persoonlijkheid en visie op de wereld ontwikkelt. Echter maakt dit het soms erg moeilijk om zonder vooroordelen of vooringenomenheid objectief over een andere persoon te kunnen oordelen!