Dag van de Persvrijheid - viering van het Vrije Woord

Vrijheid om te schrijven en te zeggen wat je wilt is niet overal op de hele wereld een vanzelfsprekendheid. In lang niet alle landen mag je vrij je mening geven en lang niet overal worden journalisten gesteund bij hun zoektocht naar informatie. Soms worden ze zelfs openlijk of heimelijk gehinderd en zelfs opgepakt en gevangen gezet. Cartoonisten worden vervolgd om de spotprenten die ze tekenen en cabaretiers wegen soms hun woorden vanwege dreigingen. In het allerslechtste geval worden journalisten en cartoonisten vermoord om wat ze schreven of tekenden. De jaarlijkse Dag voor de Persvrijheid, begin mei, herinnert ons aan het recht op vrije pers en wordt het Vrije Woord gevierd met optredens van journalisten, politici en kunstenaars uit binnen- en buitenland.

Internationale viering van het vrije woord

• Vrije pers
• Internationale Dag voor persvrijheid
• Journalisten die zijn vermoord
• Vieren van de vrije Pers
• Vrijheid van nieuwsgaring en bronbescherming
• Fonds
• Tarten van de persvrijheid

Vrije pers

Lang niet overal in de wereld is de vrijheid van meningsuiting een vanzelfsprekend recht. Maar 1 op de 7 wereldburgers leeft in een land met volledige persvrijheid. Ondanks dat doen journalisten wereldwijd hun werk onder soms de moeilijkste omstandigheden om ons van eerlijke informatie te voorzien. We hebben betrouwbaar nieuws en betrouwbare informatie nodig om situaties op waarde te kunnen schatten. Niet alleen in Nederland, maar ook in de rest van de wereld.

Internationale Dag voor persvrijheid

Jaarlijks is er op of rond 3 mei een internationale dag van de persvrijheid. Op die dag staan overal ter wereld journalisten en mensenrechtenactivisten stil tijdens manifestaties en bijeenkomsten bij dit mensenrecht. In Nederland wordt er ook ruim aandacht aan besteed.

Er bestaat een Comité van de Dag van de Persvrijheid dat de activiteiten op de dag coördineert. Er wordt bijvoorbeeld een Persvrijheidslezing georganiseerd.

Op die dag worden diverse activiteiten georganiseerd voor jonge en door de wol geverfde journalisten. Free Press Unlimited organiseert masterclasses voor jonge journalisten. ’s Avonds is er het internationale evenement Pointers from Putin in het MC Theater in Amsterdam.

Journalisten die zijn vermoord

De Dag van de Persvrijheid is ook een dag om stil te staan bij journalisten die het slachtoffer zijn geworden van een gebrek aan persvrijheid. Vermoorde journalisten worden herdacht en er wordt solidariteit uitgedragen met journalisten die in de gevangenis verkommeren of die in hun werk worden belemmerd.

Vieren van de vrije Pers

De dag is ook een moment om de vrijheid van de pers in Nederland te vieren en om de vrije pers te promoten. Tevens wordt benadrukt dat een vrije pers vrede en welvaart kan brengen in een roerige wereld.

Vrijheid van nieuwsgaring en bronbescherming

Persvrijheid staat voor ongehinderd informatie kunnen inwinnen door journalisten en voor vrijheid van nieuwsgaring. Journalisten moeten daarvoor toegang hebben tot relevante documenten en moeten hun nieuwsgaring op publieke plaatsen in vrijheid kunnen doen. De informatie moet zonder tussenkomst en bemoeienis van overheid en uitgevers kunnen worden gepubliceerd. In dit verband staat geloofwaardigheid en neutraliteit van de pers voorop en dat mag niet door overheid of anderen worden ingeperkt. De bronbescherming is een onderdeel van de persvrijheid. De pers moet geen bronnen hoeven prijsgeven, om te voorkomen dat de pers een verlengstuk van justitie en politie wordt. De NVJ heeft een fonds opgericht, het Persvrijheidsfonds, om dergelijke journalisten bij te staan in juridische procedures als hun persvrijheid door justitie wordt ondermijnd. Het fonds voorziet ook in financiële ondersteuning van gedupeerde journalisten.

Fonds

De onafhankelijke Stichting Persvrijheidsfonds werd in november 2007 opgericht door de NVJ en het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren. De stichting wil het de journalistieke beroepsgroep mogelijk maken om in zoveel mogelijk vrijheid haar werk te kunnen doen.

Tarten van de persvrijheid

In Europa zijn er volop recente voorbeelden van een getarte persvrijheid.

• De Deense cartoonist Kurt Westergaard maakte in 2006 een controversiële cartoon van Mohammed met een bom in zijn tulband en werd daarna bedreigd.
• In januari 2015 was er een moordaanslag op de redactie van het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo vanwege onwelgevalige spotprenten.
• In april 2016 maakt de Duitse komiek Jan Böhmermann een liedje en een satirisch gedicht over de Turkse premier Erdogan, die daarop woedend reageerde en maatregelen van Duitsland verlangde.
• In oktober 2017 wordt de Maltese journaliste Daphne Caruana Galizia vermoord met een autobom. Ze schreef over corruptie op haar eiland.
• In maart 2018 wordt de Slowaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin Martina Kušnírová vermoord. Kuciak is onderzoeksjournalist die schreef over de mafia, gesjoemel met EU-subsidies en belastingontduiking in Slowakije.
• In oktober 2018 wordt de Bulgaarse TV-presentatrice Viktoria Marinova vermoord, waarschijnlijk om haar uitzending over corruptie.

2016

Lees verder

• Social Media – Negatieve kanten van Facebook en platforms
• Social Media en de Nederlandse gemeenten
• Media op Ameland - nieuws van het eiland
• Friese Persprijs